Inscription Database

Transcription:
------ cellam quam a]edificavi memoriae perfici volo ad exemplar quod dedi ita ut exe/[d]ra sit eo [loco] in quo statua sedens ponatur marmorea ex lapide / quam optumo transmarino v[el?] aenea ex aere tabulari quam optumo / alta{m} ne minus p(edes) V le[c]tica fiat sub exedra et II subsellia ad / duo latera ex lapide transmarino stratui ibi sit quod sternatur / per eos dies quibus cella memoriae aperietur et II lodices et cervi/calia duo par(ia) cenator(ia) et aboll(ae) II [et] tunica araq(ue) ponatur ante / id aedific(ium) ex lapide Lunensi quam optimo sculpta quam optume / in qua ossa mea reponantur cl(a)udaturq(ue) id aedific(ium) lapide Lu/nensi ita ut facile aperiri et denuo cludi possit colaturq(ue) id ae/dificium et ea pomaria et lacus arbitratu Philadelphi et Veri liber/torum meorum impensaq(ue) praestetur [ad] reficiend(um) restituend(um) si quid / ex iis vitiatum corru[p]tumq(ue) fuerit colaturq(ue) a tribus topiaris / et discentibus eorum et si quid ex iis decesserit decesserintve subtra[c]/tusve erit in vicem eius eorumve alius alive substituant(ur) accipi/ant[q]ue singuli ex trib(us) tritici modios LX in ann(os) sing(ulos) et vesti/ar(i) nomine [|(denarios)] XX Aquila autem nepos meus et h(eredes) eius haec prae/stare debeto debento inscribanturq(ue) in aedificio extrinsecus / nomina mag(istratuum) quibus coeptum erit id aedificium et quot annis vixero si / quis alius aliave unquam in iis pomariis quemadmodum eos / [---]ERI[---]ACVMII[---] indussi(!) combustus / sepultusve confossusve conditusve consitusve propiusve iis po/mariis aliquid adversus ea facturus fuerit quae s(upra) s(cripta) s(unt) id h(eres) / h(eredes)q(ue) mei [heredis ne sinito sinunto quaeque s(upra) s(cripta) s(unt) idem d(amnas)] d(amnates) esto sunto ea omnia ita fieri neq(ue) aliter fieri loco / autem huic lex in perpetu(u)m dicitur neq(ue) quisquam post me do/minium potestatem(q)ue eorum locorum habeto nisi in hoc [ut] melius co/lantur et conser(v)antur perficianturq(ue) aditum [---] / [---] ad id colentium pedib(us) et vehiculis et staticulis [------ // ------ si quis] combustus suffossusve mon<u=I>mentumve factum illatave ossa propius [p(edes)] m(ille) pon[e] / ve[l] ant[e] qui[d]v[e] a quibus factum fuerit i[n] iis pomariis et locis et s[a]eptis eorum que[m]/admodum supra scripsi Sex(tus) Iul(ius) Sex(ti) Iuli Aquilini fil(ius) Aquila et h(eres) h(eredes)q(ue) eius / s(upra) s(criptus) s(cripti) [si per eum eosve steterit quod] ita factum non fuerit adversusque aliquit factum fuerit aut non caver[int] / ab herede heredibusque suis ut ita omnia serventur quemadmodum s(upra) [s(cripsi)] / [d(are) d(amnas)] d(amnates) e(sto) s(unto) [rei] public(ae) civitatis Ling(onum) HS n(ummum) C haec poena omnibus domini[s] / huius possessionis in perpetu[um] inferatur omnes autem liberti mei et liber[tae] / quos et vivos et quos hoc testamento manumisi stipem conferant / quotannis singul[i nummos sing(ulos) et] Aquila nepos meus [et h(eres) eius] pr(a)estet quotanni / ex quibus edulia [quiq(ue) sibi] paret et potui quid profan[e]tur infra ante ce[l]/lam memoriae quae est Litavicrari et ibi consumant [---] / morenturque ibi donec eam summam consumant vicibus ex se cura/tores ad hoc officium nominent qui id officium annu[m] habeant habe/antque potestatem exigendi hos nummos mandoque hanc curam / Prisco Phoebo Philadelpho [V]ero pos[t? obitum? me]um(?) [ii] curatoresqu[e] ita nom[i]/nati [s(acra)? f(aciant)?] quotannis in ara quae s(upra) s(cripta) est Kalendis Aprilibus Maiis Iu/niis Iuliis August(is) [Semptembribus?] Octobri[bu]s mando autem curam funeris mei [et](?) exequia/rum et rerum omnium aedificiorum monumentorumque meorum Sex(to) / Iulio Aquili nepoti meo et Macrino Regini f(ilio) et Sabino Dumnedor(i?) / f(ilio) et Prisco l(iberto) m(eo) et procuratori et eos rogo agant curam harum reru[m] / omnium eorumq(ue) probatio sit earum rerum quas iussi post mortem / meam fieri volo autem omne instrumentum meum quod ad ve/nandum et aucupandum paravi mecum cremari cum lanceis glad<i=E>i[s] / cultris retibus plagis laqueis [k]alamis(?) tabernaculis formidinibus / balnearibus lecticis [---](?) sella gestatoria et omnia medicamento / [et] instrumento illius studi et navem liburnam e[x] sc[i]r[p]o ita [ut] in/de nihil subtrahatur et vestis polymitae(?) plumarique(?) / quidquid reliquero et stellas omnes ex cornibus alcinis // [------

Majuscle:
]EDIFICAVI MEMORIAE PERFICI VOLO AD EXEMPLAR QVOD DEDI ITA VT EXE
[ ]RA SIT EO [ ] IN QVO STATVA SEDENS PONATVR MARMOREA EX LAPIDE
QVAM OPTVMO TRANSMARINO V[ ] AENEA EX AERE TABVLARI QVAM OPTVMO
ALTAM NE MINVS P V LE[ ]TICA FIAT SVB EXEDRA ET II SVBSELLIA AD
DVO LATERA EX LAPIDE TRANSMARINO STRATVI IBI SIT QVOD STERNATVR
PER EOS DIES QVIBVS CELLA MEMORIAE APERIETVR ET II LODICES ET CERVI
CALIA DVO PAR CENATOR ET ABOLL II [ ] TVNICA ARAQ PONATVR ANTE
ID AEDIFIC EX LAPIDE LVNENSI QVAM OPTIMO SCVLPTA QVAM OPTVME
IN QVA OSSA MEA REPONANTVR CLVDATVRQ ID AEDIFIC LAPIDE LV
NENSI ITA VT FACILE APERIRI ET DENVO CLVDI POSSIT COLATVRQ ID AE
DIFICIVM ET EA POMARIA ET LACVS ARBITRATV PHILADELPHI ET VERI LIBER
TORVM MEORVM IMPENSAQ PRAESTETVR [ ] REFICIEND RESTITVEND SI QVID
EX IIS VITIATVM CORRV[ ]TVMQ FVERIT COLATVRQ A TRIBVS TOPIARIS
ET DISCENTIBVS EORVM ET SI QVID EX IIS DECESSERIT DECESSERINTVE SVBTRA[ ]
TVSVE ERIT IN VICEM EIVS EORVMVE ALIVS ALIVE SVBSTITVANT ACCIPI
ANT[ ]VE SINGVLI EX TRIB TRITICI MODIOS LX IN ANN SING ET VESTI
AR NOMINE [ ] XX AQVILA AVTEM NEPOS MEVS ET H EIVS HAEC PRAE
STARE DEBETO DEBENTO INSCRIBANTVRQ IN AEDIFICIO EXTRINSECVS
NOMINA MAG QVIBVS COEPTVM ERIT ID AEDIFICIVM ET QVOT ANNIS VIXERO SI
QVIS ALIVS ALIAVE VNQVAM IN IIS POMARIIS QVEMADMODVM EOS
[ ]ERI[ ]ACVMII[ ] INDVSSI COMBVSTVS
SEPVLTVSVE CONFOSSVSVE CONDITVSVE CONSITVSVE PROPIVSVE IIS PO
MARIIS ALIQVID ADVERSVS EA FACTVRVS FVERIT QVAE S S S ID H
HQ MEI [ ] D ESTO SVNTO EA OMNIA ITA FIERI NEQ ALITER FIERI LOCO
AVTEM HVIC LEX IN PERPETVM DICITVR NEQ QVISQVAM POST ME DO
MINIVM POTESTATEMVE EORVM LOCORVM HABETO NISI IN HOC [ ] MELIVS CO
LANTVR ET CONSERANTVR PERFICIANTVRQ ADITVM [ ]
[ ] AD ID COLENTIVM PEDIB ET VEHICVLIS ET STATICVLIS [

] COMBVSTVS SVFFOSSVSVE MONIMENTVMVE FACTVM ILLATAVE OSSA PROPIVS [ ] M PON[ ]
VE[ ] ANT[ ] QVI[ ]V[ ] A QVIBVS FACTVM FVERIT I[ ] IIS POMARIIS ET LOCIS ET S[ ]EPTIS EORVM QVE[ ]
ADMODVM SVPRA SCRIPSI SEX IVL SEX IVLI AQVILINI FIL AQVILA ET H HQ EIVS
S S S [ ] ITA FACTVM NON FVERIT ADVERSVSQVE ALIQVIT FACTVM FVERIT AVT NON CAVER[ ]
AB HEREDE HEREDIBVSQVE SVIS VT ITA OMNIA SERVENTVR QVEMADMODVM S [ ]
[ ] D E S [ ] PVBLIC CIVITATIS LING HS N C HAEC POENA OMNIBVS DOMINI[ ]
HVIVS POSSESSIONIS IN PERPETV[ ] INFERATVR OMNES AVTEM LIBERTI MEI ET LIBER[ ]
QVOS ET VIVOS ET QVOS HOC TESTAMENTO MANVMISI STIPEM CONFERANT
QVOTANNIS SINGVL[ ] AQVILA NEPOS MEVS [ ] PRESTET QVOTANNI
EX QVIBVS EDVLIA [ ] PARET ET POTVI QVID PROFAN[ ]TVR INFRA ANTE CE[ ]
LAM MEMORIAE QVAE EST LITAVICRARI ET IBI CONSVMANT [ ]
MORENTVRQVE IBI DONEC EAM SVMMAM CONSVMANT VICIBVS EX SE CVRA
TORES AD HOC OFFICIVM NOMINENT QVI ID OFFICIVM ANNV[ ] HABEANT HABE
ANTQVE POTESTATEM EXIGENDI HOS NVMMOS MANDOQVE HANC CVRAM
PRISCO PHOEBO PHILADELPHO [ ]ERO POS[ ]VM [ ] CVRATORESQV[ ] ITA NOM[ ]
NATI [ ] QVOTANNIS IN ARA QVAE S S EST KALENDIS APRILIBVS MAIIS IV
NIIS IVLIIS AVGVST [ ] OCTOBRI[ ]S MANDO AVTEM CVRAM FVNERIS MEI [ ] EXEQVIA
RVM ET RERVM OMNIVM AEDIFICIORVM MONVMENTORVMQVE MEORVM SEX
IVLIO AQVILI NEPOTI MEO ET MACRINO REGINI F ET SABINO DVMNEDOR
F ET PRISCO L M ET PROCVRATORI ET EOS ROGO AGANT CVRAM HARVM RERV[ ]
OMNIVM EORVMQ PROBATIO SIT EARVM RERVM QVAS IVSSI POST MORTEM
MEAM FIERI VOLO AVTEM OMNE INSTRVMENTVM MEVM QVOD AD VE
NANDVM ET AVCVPANDVM PARAVI MECVM CREMARI CVM LANCEIS GLADEI[ ]
CVLTRIS RETIBVS PLAGIS LAQVEIS [ ]ALAMIS TABERNACVLIS FORMIDINIBVS
BALNEARIBVS LECTICIS [ ] SELLA GESTATORIA ET OMNIA MEDICAMENTO
[ ] INSTRVMENTO ILLIVS STVDI ET NAVEM LIBVRNAM E[ ] SC[ ]R[ ]O ITA [ ] IN
DE NIHIL SVBTRAHATVR ET VESTIS POLYMITAE PLVMARIQVE
QVIDQVID RELIQVERO ET STELLAS OMNES EX CORNIBVS ALCINIS

[

Transcription	Majuscle
------ cellam quam a]edificavi memoriae perfici volo ad exemplar quod dedi ita ut exe-	]EDIFICAVI MEMORIAE PERFICI VOLO AD EXEMPLAR QVOD DEDI ITA VT EXE
[d]ra sit eo [loco] in quo statua sedens ponatur marmorea ex lapide	[ ]RA SIT EO [ ] IN QVO STATVA SEDENS PONATVR MARMOREA EX LAPIDE
quam optumo transmarino v[el?] aenea ex aere tabulari quam optumo	QVAM OPTVMO TRANSMARINO V[ ] AENEA EX AERE TABVLARI QVAM OPTVMO
alta{m} ne minus p(edes) V le[c]tica fiat sub exedra et II subsellia ad	ALTAM NE MINVS P V LE[ ]TICA FIAT SVB EXEDRA ET II SVBSELLIA AD
duo latera ex lapide transmarino stratui ibi sit quod sternatur	DVO LATERA EX LAPIDE TRANSMARINO STRATVI IBI SIT QVOD STERNATVR
per eos dies quibus cella memoriae aperietur et II lodices et cervi-	PER EOS DIES QVIBVS CELLA MEMORIAE APERIETVR ET II LODICES ET CERVI
calia duo par(ia) cenator(ia) et aboll(ae) II [et] tunica araq(ue) ponatur ante	CALIA DVO PAR CENATOR ET ABOLL II [ ] TVNICA ARAQ PONATVR ANTE
id aedific(ium) ex lapide Lunensi quam optimo sculpta quam optume	ID AEDIFIC EX LAPIDE LVNENSI QVAM OPTIMO SCVLPTA QVAM OPTVME
in qua ossa mea reponantur cl(a)udaturq(ue) id aedific(ium) lapide Lu-	IN QVA OSSA MEA REPONANTVR CLVDATVRQ ID AEDIFIC LAPIDE LV
nensi ita ut facile aperiri et denuo cludi possit colaturq(ue) id ae-	NENSI ITA VT FACILE APERIRI ET DENVO CLVDI POSSIT COLATVRQ ID AE
dificium et ea pomaria et lacus arbitratu Philadelphi et Veri liber-	DIFICIVM ET EA POMARIA ET LACVS ARBITRATV PHILADELPHI ET VERI LIBER
torum meorum impensaq(ue) praestetur [ad] reficiend(um) restituend(um) si quid	TORVM MEORVM IMPENSAQ PRAESTETVR [ ] REFICIEND RESTITVEND SI QVID
ex iis vitiatum corru[p]tumq(ue) fuerit colaturq(ue) a tribus topiaris	EX IIS VITIATVM CORRV[ ]TVMQ FVERIT COLATVRQ A TRIBVS TOPIARIS
et discentibus eorum et si quid ex iis decesserit decesserintve subtra[c]-	ET DISCENTIBVS EORVM ET SI QVID EX IIS DECESSERIT DECESSERINTVE SVBTRA[ ]
tusve erit in vicem eius eorumve alius alive substituant(ur) accipi-	TVSVE ERIT IN VICEM EIVS EORVMVE ALIVS ALIVE SVBSTITVANT ACCIPI
ant[q]ue singuli ex trib(us) tritici modios LX in ann(os) sing(ulos) et vesti-	ANT[ ]VE SINGVLI EX TRIB TRITICI MODIOS LX IN ANN SING ET VESTI
ar(i) nomine [|(denarios)] XX Aquila autem nepos meus et h(eredes) eius haec prae-	AR NOMINE [ ] XX AQVILA AVTEM NEPOS MEVS ET H EIVS HAEC PRAE
stare debeto debento inscribanturq(ue) in aedificio extrinsecus	STARE DEBETO DEBENTO INSCRIBANTVRQ IN AEDIFICIO EXTRINSECVS
nomina mag(istratuum) quibus coeptum erit id aedificium et quot annis vixero si	NOMINA MAG QVIBVS COEPTVM ERIT ID AEDIFICIVM ET QVOT ANNIS VIXERO SI
quis alius aliave unquam in iis pomariis quemadmodum eos	QVIS ALIVS ALIAVE VNQVAM IN IIS POMARIIS QVEMADMODVM EOS
[---]ERI[---]ACVMII[---] indussi(!) combustus	[ ]ERI[ ]ACVMII[ ] INDVSSI COMBVSTVS
sepultusve confossusve conditusve consitusve propiusve iis po-	SEPVLTVSVE CONFOSSVSVE CONDITVSVE CONSITVSVE PROPIVSVE IIS PO
mariis aliquid adversus ea facturus fuerit quae s(upra) s(cripta) s(unt) id h(eres)	MARIIS ALIQVID ADVERSVS EA FACTVRVS FVERIT QVAE S S S ID H
h(eredes)q(ue) mei [heredis ne sinito sinunto quaeque s(upra) s(cripta) s(unt) idem d(amnas)] d(amnates) esto sunto ea omnia ita fieri neq(ue) aliter fieri loco	HQ MEI [ ] D ESTO SVNTO EA OMNIA ITA FIERI NEQ ALITER FIERI LOCO
autem huic lex in perpetu(u)m dicitur neq(ue) quisquam post me do-	AVTEM HVIC LEX IN PERPETVM DICITVR NEQ QVISQVAM POST ME DO
minium potestatem(q)ue eorum locorum habeto nisi in hoc [ut] melius co-	MINIVM POTESTATEMVE EORVM LOCORVM HABETO NISI IN HOC [ ] MELIVS CO
lantur et conser(v)antur perficianturq(ue) aditum [---]	LANTVR ET CONSERANTVR PERFICIANTVRQ ADITVM [ ]
[---] ad id colentium pedib(us) et vehiculis et staticulis [------	[ ] AD ID COLENTIVM PEDIB ET VEHICVLIS ET STATICVLIS [
------ si quis] combustus suffossusve mon<u=I>mentumve factum illatave ossa propius [p(edes)] m(ille) pon[e]	] COMBVSTVS SVFFOSSVSVE MONIMENTVMVE FACTVM ILLATAVE OSSA PROPIVS [ ] M PON[ ]
ve[l] ant[e] qui[d]v[e] a quibus factum fuerit i[n] iis pomariis et locis et s[a]eptis eorum que[m]-	VE[ ] ANT[ ] QVI[ ]V[ ] A QVIBVS FACTVM FVERIT I[ ] IIS POMARIIS ET LOCIS ET S[ ]EPTIS EORVM QVE[ ]
admodum supra scripsi Sex(tus) Iul(ius) Sex(ti) Iuli Aquilini fil(ius) Aquila et h(eres) h(eredes)q(ue) eius	ADMODVM SVPRA SCRIPSI SEX IVL SEX IVLI AQVILINI FIL AQVILA ET H HQ EIVS
s(upra) s(criptus) s(cripti) [si per eum eosve steterit quod] ita factum non fuerit adversusque aliquit factum fuerit aut non caver[int]	S S S [ ] ITA FACTVM NON FVERIT ADVERSVSQVE ALIQVIT FACTVM FVERIT AVT NON CAVER[ ]
ab herede heredibusque suis ut ita omnia serventur quemadmodum s(upra) [s(cripsi)]	AB HEREDE HEREDIBVSQVE SVIS VT ITA OMNIA SERVENTVR QVEMADMODVM S [ ]
[d(are) d(amnas)] d(amnates) e(sto) s(unto) [rei] public(ae) civitatis Ling(onum) HS n(ummum) C haec poena omnibus domini[s]	[ ] D E S [ ] PVBLIC CIVITATIS LING HS N C HAEC POENA OMNIBVS DOMINI[ ]
huius possessionis in perpetu[um] inferatur omnes autem liberti mei et liber[tae]	HVIVS POSSESSIONIS IN PERPETV[ ] INFERATVR OMNES AVTEM LIBERTI MEI ET LIBER[ ]
quos et vivos et quos hoc testamento manumisi stipem conferant	QVOS ET VIVOS ET QVOS HOC TESTAMENTO MANVMISI STIPEM CONFERANT
quotannis singul[i nummos sing(ulos) et] Aquila nepos meus [et h(eres) eius] pr(a)estet quotanni	QVOTANNIS SINGVL[ ] AQVILA NEPOS MEVS [ ] PRESTET QVOTANNI
ex quibus edulia [quiq(ue) sibi] paret et potui quid profan[e]tur infra ante ce[l]-	EX QVIBVS EDVLIA [ ] PARET ET POTVI QVID PROFAN[ ]TVR INFRA ANTE CE[ ]
lam memoriae quae est Litavicrari et ibi consumant [---]	LAM MEMORIAE QVAE EST LITAVICRARI ET IBI CONSVMANT [ ]
morenturque ibi donec eam summam consumant vicibus ex se cura-	MORENTVRQVE IBI DONEC EAM SVMMAM CONSVMANT VICIBVS EX SE CVRA
tores ad hoc officium nominent qui id officium annu[m] habeant habe-	TORES AD HOC OFFICIVM NOMINENT QVI ID OFFICIVM ANNV[ ] HABEANT HABE
antque potestatem exigendi hos nummos mandoque hanc curam	ANTQVE POTESTATEM EXIGENDI HOS NVMMOS MANDOQVE HANC CVRAM
Prisco Phoebo Philadelpho [V]ero pos[t? obitum? me]um(?) [ii] curatoresqu[e] ita nom[i]-	PRISCO PHOEBO PHILADELPHO [ ]ERO POS[ ]VM [ ] CVRATORESQV[ ] ITA NOM[ ]
nati [s(acra)? f(aciant)?] quotannis in ara quae s(upra) s(cripta) est Kalendis Aprilibus Maiis Iu-	NATI [ ] QVOTANNIS IN ARA QVAE S S EST KALENDIS APRILIBVS MAIIS IV
niis Iuliis August(is) [Semptembribus?] Octobri[bu]s mando autem curam funeris mei [et](?) exequia-	NIIS IVLIIS AVGVST [ ] OCTOBRI[ ]S MANDO AVTEM CVRAM FVNERIS MEI [ ] EXEQVIA
rum et rerum omnium aedificiorum monumentorumque meorum Sex(to)	RVM ET RERVM OMNIVM AEDIFICIORVM MONVMENTORVMQVE MEORVM SEX
Iulio Aquili nepoti meo et Macrino Regini f(ilio) et Sabino Dumnedor(i?)	IVLIO AQVILI NEPOTI MEO ET MACRINO REGINI F ET SABINO DVMNEDOR
f(ilio) et Prisco l(iberto) m(eo) et procuratori et eos rogo agant curam harum reru[m]	F ET PRISCO L M ET PROCVRATORI ET EOS ROGO AGANT CVRAM HARVM RERV[ ]
omnium eorumq(ue) probatio sit earum rerum quas iussi post mortem	OMNIVM EORVMQ PROBATIO SIT EARVM RERVM QVAS IVSSI POST MORTEM
meam fieri volo autem omne instrumentum meum quod ad ve-	MEAM FIERI VOLO AVTEM OMNE INSTRVMENTVM MEVM QVOD AD VE
nandum et aucupandum paravi mecum cremari cum lanceis glad<i=E>i[s]	NANDVM ET AVCVPANDVM PARAVI MECVM CREMARI CVM LANCEIS GLADEI[ ]
cultris retibus plagis laqueis [k]alamis(?) tabernaculis formidinibus	CVLTRIS RETIBVS PLAGIS LAQVEIS [ ]ALAMIS TABERNACVLIS FORMIDINIBVS
balnearibus lecticis [---](?) sella gestatoria et omnia medicamento	BALNEARIBVS LECTICIS [ ] SELLA GESTATORIA ET OMNIA MEDICAMENTO
[et] instrumento illius studi et navem liburnam e[x] sc[i]r[p]o ita [ut] in-	[ ] INSTRVMENTO ILLIVS STVDI ET NAVEM LIBVRNAM E[ ] SC[ ]R[ ]O ITA [ ] IN
de nihil subtrahatur et vestis polymitae(?) plumarique(?)	DE NIHIL SVBTRAHATVR ET VESTIS POLYMITAE PLVMARIQVE
quidquid reliquero et stellas omnes ex cornibus alcinis	QVIDQVID RELIQVERO ET STELLAS OMNES EX CORNIBVS ALCINIS
[------	[

Chronological Data:
151 AD – 212 AD

Literature:

• CIL 13, 05708. (B)
• ILS 8379. (B)
• FIRA 3, 049. (B)
• G. Wilmanns, Exempla inscriptionum Latinarum in usum praecipue academicum (Berolini 1873) 106-109, Nr.
• C.G. Bruns, Fontes iuris Romani antiqui (Tübingen 1909) 308-311, Nr. 118.
• J.-J. Hatt, La tombe gallo-romaine. Recherches sur les inscriptions et les monuments funéraires gallo-romains des trois premiers siècles de notre ère (Paris 1951) 66-71. (B)
• J.M.C. Toynbee, Death and Burial in the Roman World (London 1971) 62-63.
• D.E.L. Johnston, ZPE 72, 1988, 84.
• Y. Le Bohec (Hrsg.), Le testament du Lingon. Actes de la Journée d'Etude du 16 mai 1990 organisée au Centre d'Etudes Romaines et Gallo-romains de l'Université Lyon III (Lyon 1991). (B)
• P. Sage, in: Y. Le Bohec (Hrsg.), Le testament du Lingon. Actes de la Journée d'Etude du 16 mai 1990 organisée au Centre d'Etudes Romaines et Gallo-romains l'Université Lyon III (Lyon 1991) 17-40.
• J. Remesal Rodríguez, Gerión 13, 1995, 99-126. (B)
• M. Joly, Langres, Carte archéologique de la Gaule 52, 2 (Paris 2001) 131-132. (B)
• Y. Le Bohec, Inscriptions de la cité des Lingons. Inscriptions sur pierre (Paris 2003) 353-356.